|  e-ISSN: 2980-1141

Cilt 1 Sayı 2 (Haziran 2023)

Sayı Bilgileri

Issue Information

ss. i - vi   |  DOI: 10.29329/mdag.2023.556

Özet

Anahtar Kelimeler:

Orjinal Araştırma Makaleleri

Kültürel Rotalar Nasıl Sınıflandırılabilir?

Mehmet Köseoğlu

ss. 85 - 96   |  DOI: 10.29329/mdag.2023.556.1

Özet

Uluslararası Anıtlar ve Sitler Kurulu, (ICOMOS) 2008 yılında hazırlamış olduğu Kültürel Rotalar Tüzüğü’nde kavramı miras yelpazesinden ele alarak somut veya somut olmayan tüm değerlerin yanı sıra kültürel varlıkların doğanın içerisinde bir hat boyunca bütünlük arz eden sistem olarak tanımlar. Lakin bu kavramın tekâmülü ise önceki yıllara dayanan bir geçmişi içinde barındırır. Avrupa Konseyi’nin 20.yüzyılın ortalarından itibaren kavramın gelişimi adına kurumsal çabalarına Unesco’nun katılımı daha da güç kazandırmıştır.

Bu çalışmada kültürel rotaların tarihi süreci ve kavramın gelişimi ele alınacak ardından kültürel rotaların nasıl sınıflandırılabileceği yönünde tartışmaya açılacaktır. Yöntem olarak ise kaynakların ve bu alanda ortaya konulan çalışmaların içerik analizi yapılacaktır.

Kültürel rotaların belirli kategorilere dâhil edilerek sınıflandırılması öncelikle yolun anlamlandırılması ve bütüncül bir biçimde analiz edip sürdürülebilirliğini sağlama açısından değerlidir. Kültürel rotaların sınıflandırılmasına yönelik ilk girişimler 1994 yılında UNESCO ve ICOMOS işbirliğinde Madrid’de yapılan “Kültürel Mirasımızın Bir Parçası Olarak Rotalar” adlı raporda sunulmuştur. Kavram bu toplantı sonucunda “mekânsal-uzamsal özellikler”, “zamansal özellikler”, “kültürel özellikler” ve “rol veya amaç” olmak üzere dört ana başlık altında gruplandırılmıştır. Unesco uzmanlarından Ron Van Oers, ICOMOS Kültürel Rotalar Bilimsel Komitesi Başkanı Suarze-Inclan Maria Rosa, S. Chairatudomkul örneklerinden yola çıkılarak kültürel rotaların sınıflandırılması yönünde Chairatudomkul’un Kültüre Rota Sınıflandırmasının geliştirilmek suretiyle kullanılabilirliği sonucuna varılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kültürel Rotalar, Miras, ICOMOS, Unesco, Sınıflandırma,

Sakız Sardunya Çocuk Kitabı Kahramanının Joseph Campbell’ın Monomitos Aşamalarına Göre İncelenmesi ve Ütopik Bir Mekân Olarak Efhima Ülkesi

Mustafa Yoğurtcu

ss. 97 - 110   |  DOI: 10.29329/mdag.2023.556.2

Özet

Bu araştırmada Elif Şafak’ın Sakız Sardunya isimli çocuk kitabının kahramanı, Joseph Campbell’ın monomitos aşamalarından yola çıkarak incelenmiştir. Araştırmanın amacı Joseph Campbell’ın monitos aşamalarının Sakız Sardunya isimli kahramanda bulunup bulunmadığını incelemektir. Araştırmanın yöntemi doküman incelemesidir.

Araştırmada çocuk edebiyatı hakkında bilgi verilmiş, Halk Edebiyatı Bilim Dalında çocuk edebiyatı ürünleri üzerinde yapılan çalışmaların azlığına değinilmiştir. Edebi ürünlerde kahramanın önemi ve çocukların eserlerde nasıl bir kahraman bekledikleri hakkında görüşlere yer verilmiştir. Kahraman üzerinde yapılan çalışmalardan Joseph Campbell’ın monitosu hakkında bilgi verilmiştir. Elif Şafak’ın Sakız Sardunya isimli kitabının özeti yazılmıştır.

Araştırmada Joseph Campbell’ın monomitosunda yer alan on altı aşamadan dokuzunun Elif Şafak’ın Sakız Sardunya isimli kitabının kahramanında yer aldığı gözlemlenmiştir. Bu monomitoslardan balina karnını yani erginlenmenin başlangıç yeri olarak belirlenen Efhima ülkesi arasında bağ kurulmuştur. Bu ütopik masal ülkesi hakkında bilgiler verilerek çocuk kitaplarındaki mekan algısı üzerine yorumlar yapılmıştır. Elif Şafak’ın Sakız Sardunya isimli kitabının en çok satılanlar arasında yer alması kitabın ve kahramanın ilgi çektiğini göstermektedir. Monitosun çocuk kitaplarında ihtiyaç duyulan kahraman modelini karşılamada bir araç olarak kullanılabileceğini sonucu çıkarılmıştır. Çocuk edebiyatı yazarlarının halk anlatılarından faydalanmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Çocuk kitabı, Mekân, Monomitos

Kuşların Evi Küçükçekmece Gölü Dijital Kuş Atlası

Yeşim Toğay Dilbas

ss. 111 - 132   |  DOI: 10.29329/mdag.2023.556.3

Özet

Çocukların yaşadıkları ve şehirleşmenin çocukları, yaşadıkları zamanların eskimesine neden oluyor. Çocukların yaşadıkları ortamlarda yaşadıklarının doğa ile yeterince bütünleştirilememesi Avrupalıların biyoçeşitliliğinin sınırlandırılmasını daha da zorlaştırmaktadır. Projemizde ilçeye adını veren Küçükçekmece Gölü kuş yükselişini geçişi için çalışma yapılmıştır. Yapılan yapılarda Küçükçekmece Gölü'nde 166 kuş boyutundan belirli dönemlerde yaşadığı tespit edilmiştir. İlçemizin yaşamına bakmak gölün hemen yakınında yer alması ve bu kadar çok sayıda türe ev sahipliği yapmasına rağmen bu türlere karşı anlayışımızın üzerinde durulması projemizin çıkış noktası olmuştur. Projemizde kurum öğrencilerinden tanımlanmış 50 kişilik çalışma grubu biyoçeşitlilik anketi uygulandı. Projede kullanılacak 53 kuş türü seçilmiştir. Kuşlar ile bilgi sahibi tarafından Türkçe ve İngilizce seslendirilmiş ve kuşların sesleri ile birleştirilerek kuşların resimlerinin de bulunduğu videoların yerleştirilmesi. Kuşların Evi Küçükçekmece Gölü dijital kuş atlası web sitesi ile hazırlanmıştır. Sitede haritalar üzerinde belirtilen noktalara tıklandığında videolar açılarak kuşlar hakkında bilgiler ve kuş seslerinin dinlenmesi sağlandı. Atlas içeriği kuşların gölde bulunduğu zamanlara göre mimari yapılmış, kuşların göç yolları anlatılıyor. Atlasta her kuş için bilgi pencereleri yapılmış ve çıkardığın tehlike durumunu da açıklıyor. Uygulamada ayrıca etkinliklere de yer verilmiş kuşlar ile ilgili dijital yapbozlar, dijital oyunlar hazırlanmıştır. Gizli kuş yapbozları yaparak ve oyunları oynayarak kuşları öğrenmesi denenmiştir. Uygulama sonucunda çalışma grubu öğrencilerinden seçilmiş 12 öğrenciye dijital bir değerlendirme anketi uygulanarak sonuçları değerlendirilmiştir. Küçükçekmece Belediyesi paydaşlığında yaygınlaştırma çalışmalarını yürüten projemizin sonucuna göre bölgenin biyoçeşitliliğine karşı anlayışımızı artıracağımızı, kuş türlerini öğrenebileceğimizi ve kuşatmayı sürdürebileceğimizi düşündüğümüze karşı çözüm önerileri geliştirebileceğimizi düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler: Eğitim, Okul, Çevre

 Doğal Afetlere Genel Bir Bakış: Gümüşhane İli Örneği

Filiz Köksal & Irem Cansu Yücel

ss. 133 - 163   |  DOI: 10.29329/mdag.2023.556.4

Özet

Doğal afetler ile ilgili küçük yaşlardan itibaren bireylerin eğitilmesi, afetlerin zararlarının en aza indirilmesinde son derece etkilidir, Bunun içindir ki tüm dünyada afet eğitimleri büyük önem kazanmıştır yada kazanmaktadır. Bu araştırma ile Gümüşhane, ilçelerinde ve köylerinde 1860-2020 yılları arasında yaşanan sel, heyelan, kaya düşmesi, çığ, deprem, kuraklık gibi doğal afetleri araştırıp inceleyerek ortaya çıkarmak, bu verilerden yararlanarak her bir doğal afet için il geneli doğal afet dağılım haritaları oluşturmak, özgün metinler yazarak scratch yazılım programında Karagöz Hacivat orta oyunları hazırlamak, bu oyunlarla çocuklarda afet eğitimi yapmak, farkındalık ve bilinçlendirme oluşturmak amaçlanmıştır. Çalışma ile ilgili olarak tezlerden, kitaplardan, makalelerden yararlanılmış, ilgili literatür taranmıştır. Arşivler araştırılıp, incelenmiştir. Saha incelemeleri  ve görüşmeler yapılmıştır.   Elde edilen verilerden, bulgulardan,  yararlanılarak Karagöz Hacivat  orta oyunu metinleri yazılmış ve scratch yazılım programında gerekli kodlar oluşturularak oyunlaştırılmıştır. Ayrıca afişler tasarlanmış, bulmacalar ve diğer oyunlar hazırlanmıştır. Her doğal afet için ayrı ayrı  il geneli  doğal afet dağılım haritaları oluşturulmuştur, afetlerin olduğu yerler işaretlenmiştir.  Elde edilen veriler ve veri sonuçları, oyunlar yörede ilgili birimlerle ve öğrencilerle paylaşılarak farkındalık yaratılmıştır. Bu verilerin, araştırma sonuçlarının toplumda afet bilinci oluşmasında, doğal afetlere hazırlık yılında gerekli önlemlerin alınmasında  etkili olduğu tespit edilmiştir. Afetlere hazırlıklı olunmasında, yörede risk haritalarının oluşturulmasında araştırma sonuçlarının yararlı olacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğal Afetler, Gümüşhane, Eğitim, Scratch, Farkındalık, Doğal Afet Haritaları

Anadolu Coğrafyasında Âşıklık Geleneği ve İnsan, Mekân, Kültür Açısından Değerler

Halit Üneş

ss. 164 - 182   |  DOI: 10.29329/mdag.2023.556.5

Özet

Anadolu, eşsiz bir kültürel zenginliğe sahiptir. Binlerce yıllık tarihi boyunca farklı medeniyetlerin etkisi altında kalmış ve bu süreçte zengin bir kültürel birikime ulaşmıştır. Anadolu'nun kültürel zenginliği, farklı etnik gruplar, diller, gelenekler ve inançlar arasındaki muhteşem bir mozaiği temsil eder. Bu muhteşem çeşitlilik içinde en dikkat çekici ve etkileyici geleneğe sahip olanlardan biri ise aşıklık geleneğidir. Aşıklık geleneği, Anadolu'nun kültürel zenginliğinin bir aynasıdır. Bu geleneğin temelinde, sevgi, vatan sevgisi, doğa, aşk, ayrılık gibi evrensel temaları işleyen şiirler ve türküler bulunur. Bu çalışmada Anadolu coğrafyasındaki âşıklık geleneğinin temsilcileri olan ozanların şiirlerinde milli değerlerin belirlenmiş bazı temalar altında inclenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi olarak seçilen ozanların şiirleri belirli temalar altında toplanarak sınıflandırılmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Makalede âşıklık geleneği içerisinde kültür mekân açısından değerler, daha çok iyilik, sevgi, özlem, memleket hasreti, doğa, din, toplum, milli birlik, ayrılık, yolsuzluklardan şikayet, zamandan  şikayet, kul hakkına saygı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Âşık, millî değer, halk edebiyatı,