Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 2025, Clt. 3(4) 260-274
Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleriyle Göksu Alt Havzası’nda Taşkın Duyarlılık Analizi
ss. 260 - 274 | DOI: https://doi.org/10.29329/mdag.2025.1376.2
Yayın Tarihi: Aralık 23, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Göksu nehri üzerinde geçmiş dönemlerde ve yakın zamanda birçok defa taşkın yaşanmıştır. Söz konusu taşkınları önleme ve azaltma amacıyla çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Taşkın olayının temelinde akarsu yatak su iletim kapasitesinin azalması yatmaktadır. Bununla birlikte iklim değişimi ve arazi kullanımındaki değişimler gibi birçok faktör taşkın riskini doğrudan etkilemektedir. Klimatolojik ve meteorolojik kökenli afetlerden olan taşkın, büyük maddi hasarlara ve önemli can kayıplarına neden olmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde taşkına duyarlı alanların önceden belirlenmesi can ve mal kaybını minimize etmede büyük katkı sağlayacaktır. Son yıllarda birçok mekânsal problemi çözmede etkili ve pratik sonuç üreten coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama teknolojileri, taşkına duyarlı alanların belirlenmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla birlikte kompleks mekânsal problemlerin çözümünde büyük avantaj sağlayan çok kriterli analiz tekniği, doğa kaynaklı afetlerin anlaşılmasında da önemli katkılar sağlamaktadır.
Bu çalışmada, Göksu nehri havzasında taşkına duyarlı alanlar, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama araçları kullanılarak çok kriterli analiz tekniğiyle belirlenmiştir. Havzada taşkına duyarlı alanların belirlenmesi için gerekli olan tüm parametrelere ait tematik katmanlar coğrafi bilgi sistemleri ortamında üretilmiştir. Böylece havzada taşkına duyarlı alanların mekânsal dağılışı belirlenmiş ve afet öncesi erken uyarı sisteminin geliştirilmesine katkı sağlanmıştır.
Anahtar kelimeler: Taşkın Analizi, CBS, Uzaktan Algılama, Göksu Havzası, Çok Kriterli Analiz
APA 7th edition
KIZILELMA, Y., & KARABULUT, M. (2025). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleriyle Göksu Alt Havzası’nda Taşkın Duyarlılık Analizi. Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 3(4), 260-274. https://doi.org/10.29329/mdag.2025.1376.2
Harvard
KIZILELMA, Y. and KARABULUT, M. (2025). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleriyle Göksu Alt Havzası’nda Taşkın Duyarlılık Analizi. Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 3(4), pp. 260-274.
Chicago 16th edition
KIZILELMA, YAKUP and Murat KARABULUT (2025). "Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleriyle Göksu Alt Havzası’nda Taşkın Duyarlılık Analizi". Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 3 (4):260-274. https://doi.org/10.29329/mdag.2025.1376.2
Anılan, T., Durmuş, H., Akçalı, E., & Yüksek, Ö. (2021). Taşkın farkındalık ve erken uyarı sistemleri değerlendirmesi: Trabzon Beşikdüzü örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 7(1), 110-123.
Buldur, A. D., Pınar, A., & Başaran, A. (2007). 05-07 Mart 2004 Tarihli Göksu Nehri Taşkını ve Silifke’ye Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 139-160.
Karaömerlioğlu, D., (2007). Göksu Deltasındaki (Silifke) Doğal Ekosistemlerin Bitki Ekolojisi Yönünden Araştırılması, Doktora Tezi (Basılmamış), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Koç, Ö. (2007). Göksu Deltası'nın (Silifke-Mersin) Jeolojik Gelişimi, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Özer, O., (2008). Göksu Deltasında Su Kalitesinin Belirlenmesi ve Su Kalitesi Coğrafi Bilgi Sisteminin Kurulması, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Özcan, O. (2017). Taşkın tespitinin farklı yöntemlerle değerlendirilmesi: Ayamama Deresi örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 3(1), 9-27.
Özcan, O., Musaoğlu, N., ve Şeker, D. Z. (2009). Taşkın Alanlarının CBS ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Belirlenmesi ve Risk Yönetimi; Sakarya Havzası Örneği. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11-15 Mayıs 2009, Ankara.
Özdemir, H. (2007). Farklı Senaryolara göre Taşkın Risk Analizi: Havran Çayı Örneği (Balıkesir). TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 155-165.
Özer, O. (2008). Göksu Deltası'nda Su Kalitesinin Belirlenmesi Ve Su Kalitesi Coğrafi Bilgi Sisteminin Kurulması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özpınar, Z. (2007). Göksu Deltası’nda Su Kalitesinin Fotometrik Yöntemlerle Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Özşahin, E. (2013). Arnavutluk’ta Taşkın Risk Analizi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:12, ss: (91-109)
Sunkar M., Tonbul S. (2010). İluh Deresi Havzası'na (Batman) Yönelik Sel ve Taşkın Riski Analizleri e-Journal of New World Sciences Academy, Nature Sciences, 255 - 273 , (5)
UNDRR (BM Afet Riskini Azaltma Ofisi), (2025). Afet Riskini Azaltma Küresel Değerlendirme Raporu.
WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), (2025). Sel Baskınları.
