Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 2025, Clt. 3(3) 209-227
Türkiye'nin Göç Politikalarının Tarihsel ve Hukuki Dönüşümü: Uluslararası Göç, İnsan Hakları ve Yargı Kararları Bağlamında Bir İnceleme
ss. 209 - 227
Yayın Tarihi: Eylül 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu çalışma, Türkiye'nin göç politikalarının toplumsal gidişatla yayılan dönüşümünü, uluslararası hukuk, insan hakları ve güvenlik perspektifleri çerçevesinde ele alınmıştır. Araştırmada, Cumhuriyet öncesi ve erken Cumhuriyet dönemi nüfus bilimi politikalarıyla başlayan göç de neyiminin, 1980 sonrasındaki dönemlerdeki dağılım hareketleriyle daha karmaşık bir hal aldığı ve 2011 Suriye kriziyle birlikte kitleler el akınlarının yönetimiyle yeni bir boyuta ulaştığı ortaya konmuştur. Bu bağlamda göç, Türkiye açısından yalnızca demografik bir olgu değil, aynı zamanda ulusal ulusal özgürlük, toplumsal yapı, ekonomik sürdürülebilirlik ve uluslararası doğrudan gönderilen çok boyutlu bir süreç olarak değerlendirilmiştir.
Çalışmada 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile Geçici Koruma Yönetmeliği’nin göç yönetiminde kurumsallaşmayı sağladığı, ancak uygulamada entegrasyon politikalarının yetersizliği, geri gönderme merkezlerinde yaşanan hak ihlalleri ve toplumsal uyum sorunlarının önemli sınırlılıklar yarattığı saptanmıştır. Ayrıca Anayasa Mahkemesi ve yüksek yargı organlarının içtihatları, uluslararası hukuk normlarıyla paralel biçimde göçmenlerin temel haklarının korunmasına katkıda bulunmuş; böylece göç politikalarının yalnızca güvenlik merkezli değil, aynı zamanda insan hakları odaklı bir anlayışla yürütülmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Anahtar kelimeler: Göç. Uluslararası Göç, Göç Politikaları, Mevzuat, Türkiye.
APA 7th edition
Gunes, S.B. (2025). Türkiye'nin Göç Politikalarının Tarihsel ve Hukuki Dönüşümü: Uluslararası Göç, İnsan Hakları ve Yargı Kararları Bağlamında Bir İnceleme. Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 3(3), 209-227.
Harvard
Gunes, S. (2025). Türkiye'nin Göç Politikalarının Tarihsel ve Hukuki Dönüşümü: Uluslararası Göç, İnsan Hakları ve Yargı Kararları Bağlamında Bir İnceleme. Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 3(3), pp. 209-227.
Chicago 16th edition
Gunes, Suha Burak (2025). "Türkiye'nin Göç Politikalarının Tarihsel ve Hukuki Dönüşümü: Uluslararası Göç, İnsan Hakları ve Yargı Kararları Bağlamında Bir İnceleme". Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 3 (3):209-227.
Abadan-Unat, N. (1995). Turkish migration to Europe. In R. Cohen (Ed.), The Cambridge survey of world migration. Cambridge: Cambridge University Press.
Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen göç: Konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Akgür, Z. G. (1997). Türkiye’de kırsal kesimden kente göç ve bölgelerarası dengesizlik (1970-1993) (Vol. 201). Ankara: Kültür Bakanlığı.
Akkusoğlu, D. B. (2006). Avrupa Birliği–Türkiye ilişkilerinde yasadışı göç sorunu (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Akyürek, İ. B. (2007). Mülteci hukuku ve Türkiye uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Algın, N., ve Künçek, Ö. (1998). Transboundary population movements: Refugees, environment and politics. The Turkish Yearbook of International Relations, XXVIII, 3-13.
Andreas, P. (2001). The transformation of migrant smuggling across the U.S.-Mexican border. In D. Kyle ve R. Koslowski (Eds.), Global human smuggling. London: Johns Hopkins University Press.
Appadurai, A. (1997). Modernity at large: Cultural dimensions of globalization. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Aykaç, M., ve Yertüm, U. (2006). Avrupa Birliği göç politikalarının gelişimi: Misafir işçi kabulünden mülteci akınına. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 70, 1-29.
Baron, H. M. (1971). The demand for black labor: Historical notes on the political economy of racism. Radical America, 5(2), 1–20.
BM (2000). Protocol to prevent, suppress and punish trafficking in persons, especially women and children, supplementing the United Nations Convention against Transnational Organized Crime. United Nations.
BMMYK (2001). Dünya mültecilerinin durumu: İnsani yardımın elli yılı (2000). Ankara: Başkent Matbaası.
BMMYK (2002). Number of world’s migrants reaches 175 million mark. UNHCR Press Release, 28/10/2002.
Chimhowu, A., Piesse, J., ve Pinder, C. (2005). The socioeconomic impact of remittances on poverty reduction. In S. M. Maimbo ve D. Ratha (Eds.), Remittances: Development impact and future prospects (pp. 83–102). Washington, DC: World Bank.
Clifford, J. (1994). Diasporas. Cultural Anthropology, 9(3), 302–338.
Cornelius, W. A. (2001). Death at the border: Efficacy and unintended consequences of US immigration control policy. Population and Development Review, 27(4), 661–685.
Çiçekli, B. (2003). Uluslararası terörizm ve uluslararası göç: 11 Eylül sonrası terör tehdidi ve göç kontrol politikalarının terörizmle mücadelede kullanımı. Avrasya Dosyası, 9(2), 170-194.
Delice, M., ve Yaşar, M. (2014). Göç ve şiddet suçları ilişkisinin incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 1-15.
Doğan, S. (1988). Yurt dışı yaşantısı geçiren ve geçirmeyen lise öğrencilerinin problemleri (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Erder, S. (2000). Uluslararası göçte yeni eğilimler: Türkiye göç alan ülke mi? Mübeccel Kıray için yazılar. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Eren, V., ve Çakran, Ş. (2017). Mülteci politikası: Avrupa Birliği ve Türkiye karşılaştırması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 1-30.
Hayter, T. (2000). Open borders. London: Pluto Press.
Hollifield, J. F. (2000). The politics of international migration: How can we “bring the state back in”? In C. Brettel ve J. Hollifield (Eds.), Migration theory: Talking across disciplines. New York: Routledge.
İçduygu, A. (1996). Transit migrants in Turkey. Boğaziçi Journal, 10(1–2), 127–142.
İçduygu, A., ve Keyman, E. F. (1999). Globalization, security, and migration: The case of Turkey. Global Governance, 6(3), 383–398.
İçduygu, A., ve Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde göç hareketleri. In O. Baydar (Ed.), 75 yılda köylerden kentlere (ss. 263–280). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Karpat, K. (2003). Türkiye’de toplumsal dönüşüm: Kırsal göç, gecekondu ve kentleşme (Çev. A. Sönmez). Ankara: İmge Kitabevi.
Koser, K. (2001). The smuggling of asylum seekers into Western Europe: Contradictions, conundrums, and dilemmas. In D. Kyle ve R. Koslowski (Eds.), Global human smuggling. London: Johns Hopkins University Press.
Mutluer, M. (2003). Uluslararası göçler ve Türkiye. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Özcan, M. (2005). Avrupa Birliği sığınma hukuku. Ankara: USAK.
Özvarış, Ş. B., ve Çaman, K.Ö. (2010). Uluslararası göç ve kadın sağlığı. Sağlık ve Toplum, 20 (4), 3-13.
Pazarcı, H. (1999). Uluslararası hukuk dersleri IV (3. baskı). Ankara: Turhan Yay.
Peker, B., ve Sancar, M. (2005). Mülteciler ve iltica hakkı . Ankara: İnsan Hakları Derneği.
Sağlam, S. (2006). Türkiye'de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 5 , 33-44.
Salt, J. (2000). İnsan ticareti ve insan kaçakçılığı: Avrupa perspektifi. Uluslararası Göç, Özel Sayı 2000/1 . Oxford: Blackwell Publishers.
Sever, H. (2009). Yasadışı göçmenlerin profili: İstanbul ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
UGÖ. (2002). Göçmen ticareti . Üç Aylık Bülten, No. 26. Cenevre: IOM.
BM (2011a). Dünya nüfusu beklentileri: 2010 revizyonu, önemli noktalar ve ileri tablolar . New York: Birleşmiş Milletler, Ekonomik ve Sosyal İşler Bakanlığı.
UNHCR (2001). Dünya mültecilerinin durumu: Elli yıllık insani yardım eylemi . Oxford: Oxford University Press.
Weiner, M. ve Münz, R. (1997). Göçmenler, mülteciler ve dış politika: Önleme ve müdahale stratejileri. Üçüncü Dünya Dergisi, 18 (1), 25–51.
Dünya Bankası (2013). Göç ve kalkınma özeti 20: Göç ve para transferleri birimi, kalkınma beklentileri grubu . Washington, DC: Dünya Bankası.
