Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 2025, Clt. 3(3) 188-208
Yarı Kurak Geçiş Bölgelerinde İklimsel Dinamiklerin Değerlendirilmesi: Siirt İli Örneği
ss. 188 - 208
Yayın Tarihi: Eylül 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, Siirt ilinin iklim özelliklerini farklı iklim sınıflandırma yöntemleriyle çok boyutlu ve karşılaştırmalı bir şekilde analiz etmektir. Bu kapsamda Köppen-Geiger, Trewartha, Bergeron, Aydeniz, de Martonne, Thornthwaite, Erinç, Holdridge, UNESCO-FAO, Conrad-Pollak, UNEP ve Lang gibi çeşitli yöntemler kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, Siirt’in genel olarak yarı kurak (semi-arid) ile kurak (arid) iklim zonu arasında bir geçiş alanında yer aldığı belirlenmiştir. Özellikle son 30 yıllık dönemde kuraklık eğiliminin belirgin bir artış gösterdiği saptanmıştır. Köppen-Geiger ve Trewartha yöntemleri bölgenin sıcak yazlı Akdeniz iklimi özelliklerini vurgularken, Bergeron ve Conrad-Pollak yöntemleri karasallık etkilerini ön plana çıkarmıştır. Kuraklık indeksleri olan Aydeniz, de Martonne, Erinç ve UNEP yöntemleri ise bölgedeki su kıtlığına dikkat çekmiş, gelecekte daha yoğun kuraklık dönemleri yaşanabileceğini göstermiştir. Thornthwaite ve FAO-56 gibi evapotranspirasyon temelli analizler, yaz aylarında buharlaşmanın yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Bu iklimsel koşulların tarım üzerindeki etkileri incelendiğinde, kuraklığa dayanıklı üretim tekniklerinin ve sulama yatırımlarının önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. Ayrıca iklimsel değişimlerin turizm üzerindeki etkileri değerlendirilmiş; ilkbahar ve sonbahar aylarının turizm açısından daha uygun olduğu belirlenmiştir. Çalışma, iklim temelli planlama ve uyum stratejileri için örnek bir model sunmaktadır.
Anahtar kelimeler: Kuraklık, Evapotranspirasyon, Biyoiklim, Siirt İklimi, IPCC Senaryoları
APA 7th edition
Sabanci, S. (2025). Yarı Kurak Geçiş Bölgelerinde İklimsel Dinamiklerin Değerlendirilmesi: Siirt İli Örneği. Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 3(3), 188-208.
Harvard
Sabanci, S. (2025). Yarı Kurak Geçiş Bölgelerinde İklimsel Dinamiklerin Değerlendirilmesi: Siirt İli Örneği. Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 3(3), pp. 188-208.
Chicago 16th edition
Sabanci, Serkan (2025). "Yarı Kurak Geçiş Bölgelerinde İklimsel Dinamiklerin Değerlendirilmesi: Siirt İli Örneği". Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 3 (3):188-208.
Allen, R. G., Pereira, L. S., Raes, D., & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirements (FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56). FAO.
Barry, R. G., & Chorley, R. J. (2003). Atmosphere, weather and climate (8th ed.). Routledge.
Benabadji, N., Bouchenak-Khelladi, A. B., Zineb, R., & Medarbal, K. (2014). Some anthropic aspects in meridional region of Sebdou (Oran-Algeria). Open Journal of Ecology, 4(11), 1160–1169. https://doi.org/10.4236/oje.2014.411097
Bergeron, T. (1928). Über die dreidimensionale Wetteranalyse. Geofysiske Publikasjoner, 5, 1–111.
Conrad, V. (1941). The variability of precipitation. Monthly Weather Review, 69(1), 5–11. https://doi.org/10.1175/1520-0493(1941)69<5:TVOP>2.0.CO;2
Conrad, V., & Pollak, W. L. (1950). Methods in climatology. Harvard University Press.
Daget, P. (1977). Le bioclimat méditerranéen: caractéristiques générales, modes de caractérisation. CNRS.
de Martonne, E. (1926). Une nouvelle fonction climatologique: l’indice d’aridité. La Météorologie, 2, 449–458.
de Martonne, E. (1942). Nouvelle carte mondiale de l'indice d'aridité. Annales de Géographie, 51(288), 241–250. https://doi.org/10.3406/geo.1942.12050
Diouf, R., Sambou, H., & Traore, V. B. (2016). Frequency analysis and exploratory of rainfall variability in Bounkiling River Basin in a context of climate change and variability. American Journal of Engineering Research, 5(11), 82–93.
Diouf, R., Traore, V. B., Ndiaye, M. L., et al. (2018). Spatial and temporal distribution of rainfall in agro-climatic zone of Fatick region, Senegal. Journal of Scientific and Engineering Research, 5(1), 50–62.
Devlet Meteoroloji İşleri (D.M.İ). (1988). Aydeniz metodu ile Türkiye’nin kuraklık değerlendirmesi. Ankara: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Yayını.
Emberger, L. (1955). Une classification biogéographique des climats. Recueil des Travaux de la Station de Botanique et de Phytosociologie, 3, 3–43.
Erinç, S. (1965). Yağış müessiriyeti üzerine bir deneme ve yeni bir indis. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 41.
Erinç, S. (1977). Vejetasyon coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi. (İ.Ü. Yayın No: 2276)
Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve metodları (4. baskı). İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
FAO. (1976). A framework for land evaluation (FAO Soils Bulletin No. 32). Food and Agriculture Organization of the United Nations.
FAO. (2012). Agroecological zoning guidelines. Land and Water Division, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
FAO. (2017). Water for sustainable food and agriculture: A report produced for the G20 Presidency of Germany. Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Fischer, G., van Velthuizen, H., Shah, M., & Nachtergaele, F. (2002). Global agro-ecological assessment for agriculture in the 21st century: Methodology and results. FAO & IIASA.
Greve, P., Orlowsky, B., Mueller, B., Sheffield, J., Reichstein, M., & Seneviratne, S. I. (2015). Global assessment of trends in wetting and drying over land. Nature Geoscience, 7(10), 716–721. https://doi.org/10.1038/ngeo2247
Holdridge, L. R. (1967). Life zone ecology (Rev. ed.). Tropical Science Center.
Hounguè, R., Lawin, A. E., Moumouni, S., & Afouda, A. (2019). Change in climate extremes and pan evaporation influencing factors over Ouémé Delta in Bénin. Climate, 7(1), Article 2. https://doi.org/10.3390/cli7010002
IPCC. (2021). Climate change 2021: The physical science basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781009157896
Kottek, M., Grieser, J., Beck, C., Rudolf, B., & Rubel, F. (2006). World map of the Köppen-Geiger climate classification updated. Meteorologische Zeitschrift, 15(3), 259–263. https://doi.org/10.1127/0941-2948/2006/0130
Köppen, W. (1936). Das geographische System der Klimate. In W. Köppen & R. Geiger (Eds.), Handbuch der Klimatologie (Vol. 1, pp. 1–44). Gebrüder Borntraeger.
Lioubimtseva, E., ve Henebry, G. M. (2009). Climate and environmental change in arid Central Asia: Impacts, vulnerability, and adaptations. Journal of Arid Environments, 73(11), 963-977.
Middleton, N., Thomas, D., UNEP. (1997). World atlas of desertification. United Nations Environment Programme. https://digitallibrary.un.org/record/245955
Naderi, M., Raeisi, E., Climate change in a region with altitude differences and with precipitation from various sources, South-Central Iran, Theoretical and Applied Climatology, 124(3-4), DOI: 10.1007/s00704-015-1433-y
Nistor, M. M., Praveen, K. R., Vikas, D., & others. (2020). Climate change effect on water resources in Varanasi district, India. Meteorological Applications, 27, 1–16.
Peel, M. C., Finlayson, B. L., & McMahon, T. A. (2007). Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification. Hydrology and Earth System Sciences, 11(5), 1633–1644.
Prodanova, H., Nedkov, S., & Petrov, G. (2024). GIS-based modelling of landscape patterns in mountain areas using climate indices and regression analysis. Environmental Modelling & Software, 180, 106160. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2024.106160
Quan, C., Han, S., Utescher, T., & others. (2013). Validation of temperature–precipitation-based aridity index: Paleoclimatic implications. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 386, 86–95.
Rivas-Martínez, S., & Loidi, J. (1999). Bioclimatology of the Iberian Peninsula. Itinera Geobotanica, 13, 41–47.
Rivas-Martínez, S., Penas, A., & Díaz, T. E. (2011). Bioclimatic map of Europe. International Journal of Geobotanical Research, 1(1), 1–30.
Schultz, D. M., Volkert, H., Antonescu, B., & Davies, H. C. (2020). Defender and expositor of the Bergen methods of synoptic analysis: Significance, history, and translation of Bergeron’s (1928) “Three-dimensionally combining synoptic analysis”. Bulletin of the American Meteorological Society, 101(12), E2078–E2094. https://doi.org/10.1175/BAMS-D-20-0021.1
Sheridan, S. C. (2002). The redevelopment of a weather-type classification scheme for North America. International Journal of Climatology, 22(1), 51–68. https://doi.org/10.1002/joc.709
Strahler, A. N. (1969). Physical geography (3rd ed.). John Wiley. Thornthwaite, C. W. (1948). An approach toward a rational classification of climate. Geographical Review, 38(1), 55–94. https://doi.org/10.2307/210739
Thornthwaite, C. W., & Mather, J. R. (1955). The water balance. Publications in Climatology, 8, 5–86.
Trewartha, G. T. (1954). An introduction to climate. McGraw-Hill.
Trewartha, G. T. (1970). The earth’s problem climates. University of Wisconsin Press.
Trewartha, G. T., & Horn, L. H. (1980). An introduction to climate (5th ed.). McGraw-Hill.
UNESCO. (1977). Map of the world distribution of arid regions (MAB Technical Notes No. 7). UNESCO.
Türkeş, M. (1996). Spatial and temporal analysis of annual rainfall variations in Turkey. International Journal of Climatology, 16(9), 1057-1076.
Walter, H., & Lieth, H. (1967). Klimadiagramm-Weltatlas. Gustav Fischer Verlag.
Velthuizen, H., Huddleston, B., Fischer, G., Salvatore, M., Ataman, E., & Nachtergaele, F. O. (2007). Mapping biophysical factors that influence agricultural production and rural vulnerability (Environment and Natural Resources Working Paper No. 11). FAO.
Vicente-Serrano, S. M., Beguería, S., & López-Moreno, J. I. (2010). A multiscalar drought index sensitive to global warming: The standardized precipitation evapotranspiration index. Journal of Climate, 23(7), 1696–1718. https://doi.org/10.1175/2009JCLI2909.1
