Orjinal Araştırma Makalesi | Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 2024, Cil. 2(4) 255-267
RUSLE Modeli ile Erozyon Duyarlılık Alanlarının Tahmini: Tersakan Çayı Havzası Örneği
Irem Aktaş, Mustafa Yaş & Orhan Mete Kılıç
ss. 255 - 267 | DOI: https://doi.org/10.29329/mdag.2024.1095.4 | Makale No: MANU-2412-03-0003.R2
Yayın tarihi: Aralık 30, 2024 | Okunma Sayısı: 51 | İndirilme Sayısı: 34
Özet
Erozyon hem doğal hem de beşerî etkilerin sonucu ortaya çıkıyor ve görülüyoren ile birlikte bir süreç olup, günümüzde merkezin başında gelmektedir. Toprak aşınımı, uzun ömürlü ve önemli doğal kaynaklar biri olan bölünme neden olarak, deprem, sele ve heyelan gibi yıkıcı doğal afetlerle aynı anda bir araya gelen bir yapıya sahiptir. Türkiye'nin engebeli arazisi ve geniş bitki örtüsü yoksunluğu, Türkiye'de sürekli toprak kaybı yolu açılmaktadır. Bu parçanın çalışması Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tabanlı geliştirilmiş Evrensel Toprak Kaybı Denklemi (RUSLE) yöntemi ile Tersakan havzasındaki çocukların duyarlı sahalarının belirlenmesini ve haritalanmasını hedeflemektedir. Çalışma Orta Karadeniz Bölgesi'nde yer alan ve Yeşilırmak Nehri havzasının alt havzalarından biri olan Tersakan havzasında yürütülmüştür. Çalışmada ArcGIS 10.5 paket programı kullanılmıştır. Çalışma, Tersakan havzasının bulunuşlarına bölgedeki bölgelerin kayıtlarını ve bu bilgilerin ayrıntılarını en aza indirgemek için alınabilecek ölçümleri belirlemeyi hedeflemektedir. RUSLE modeli ile hesaplanarak tahmin edilerek 0,242 ton/ha/yıl olarak hesaplanmıştır. Çok yüksek duyarlılığa sahip sınıf yüzdesi %0,02'dir. Çok yüksek türüne ait minimum değer 0, maksimum değer 110,77'dir.
Anahtar Kelimeler: Toprak Erozyonu, RUSLE, Tersakan, Coğrafi Bilgi Sistemleri
| Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| Kaynakça |
|---|
|
Arnoldus, H. M. J. (1980). An approximation of the rainfall factor in the Universal Soil Loss Equation. 127-132. Avcıoğlu, A., Bayrakdar, C., Sarı, E., & Kaya, T. N. A. (2020). TanDEM-X12m sayısal yükselti verisine dayalı toprak erozyonu tespiti (Rusle). Coğrafya Dergisi, (41), 93-107. Cebel, H., Akgül, S., Doğan, O., & Elbaşı, F. (2013). Erodibility “K” factor of great soil groups in Turkey. Toprak Su Dergisi, 2(1). Çilek, A., & Berberoğlu, S. (2013). Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıyla Seyhan Havzasında PESERA ve RUSLE erozyon modellerinin kıyaslanması. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 11, 13 Danacıoğlu, Ş., & Tağıl, Ş. (2017). Bakırçay Havzası’nda Rusle Modeli Kullanarak Erozyon Riskinin Değerlendirmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(37), 1-18. Durigon, V. L., Carvalho, D. F., Antunes, M. A. H., Oliveira, P. T. S., & Fernandes, M. M. (2014). NDVI time series for monitoring RUSLE cover management factor in a tropical watershed. International journal of remote sensing, 35(2), 441-453. Dutucu, A. A., & Mutlu, Y. E. (2022). Yuvacık Barajı Havzası'nda Erozyon Risk Analizi. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 289-303. Ediş, S., Aytaş, İ., & Özcan, A. U. (2021). ICONA modeli kullanarak toprak erozyon riskinin değerlendirilmesi: Meşeli (Çubuk/Ankara) Havzası Örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 7(1), 15-22. Efthimiou, N., Lykoudi, E., & Karavitis, C. (2014). Soil erosion assessment using the RUSLE model and GIS. European Water, 47(15-30), 2014. Ege, İ. (2019). Kula (Kula/Manisa) Peribacaları’nın Jeomorfolojik Özellikleri Ve Oluşumlarında Erozyon Etkisinin Rusle Yöntemi İle Belirlenmesi. International Journal Of Social Science, 74, 455–479. Esmeray, E., & Çankaya, Ş. (2019). Doğal Afetler, Çevresel Etkileri ve Alınabilecek Önlemler. International Science and Engineering Application., 387–394 Ghosal, K., & Das Bhattacharya, S. (2020). A review of RUSLE model. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 48, 689-707. https://doi.org/10.1007/s12524-019-01097-0 Günek, H. (2018). CBS ve Uzaktan Algılama ile RUSLE Toprak Erozyon Modeli: Bir Örnek Uluova ve Çevresi. In International Geography Symposium on the 30th Anniversary of TUCAUM (pp. 3-6). Hatipoğlu, İ. K., & Hatipoğlu, Ş. C. (2020). Harşit Çayı Havzası’nda ICONA ve Alternatif Olarak Geliştirilen MICONA Modellerinin Karşılaştırılması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 108-135. Hatipoğlu, İ. K., & Uzun, A. (2020). Melet Irmağı havzası’nda erozyon riskinin Mıcona modeli ile değerlendirilmesi. Türk Coğrafya Dergisi, (74), 17-31. İlker, A., Terzi, Ö., & Şener, E. (2019). Yağışın alansal dağılımının haritalandırılmasında enterpolasyon yöntemlerinin karşılaştırılması: Akdeniz Bölgesi örneği. Teknik Dergi, 30(3), 9213-9219. Jahun, B. G., İbrahim, R., Dlamini, N. S., & Musa, S. M. (2015). RUSLE modeli ve CBS kullanılarak toprak erozyonu değerlendirmesinin gözden geçirilmesi. Biyoloji, Tarım ve Sağlık Dergisi, 5(9), 36-47. Kılıç, O. M., Duman, E., & Ersayın, K. (2018). Çekerek Havzası’nın USLE Yöntemine Dayalı Erozyon Modellemesi. Maraşlıoğlu, F., Gönülol, A., & Pelit, G. B. (2016). Tersakan Çayı (Samsun-Amasya, Türkiye) epilitik alglerinin bazı fizikokimyasal değişkenlerle ilişkisi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 6(14), 1-11. Mutlu, Y. E., & Soykan, A. (2018). Rusle (3d) Modeli Kullanılarak Toprak Erozyonu Tahmini: Havran Çayı Örneği. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi, (1), 50-66. Noori, N. E., & Azeez, D. R. (2023). Soil Erosion Risk Assessment Using Revised Universal Soil Loss Equation RUSLE Model: a Case Study in Shwan Sub basin, Kirkuk, Iraq. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 1262, No. 8, p. 082007). IOP Publishing. Özdemir, M. A., & Dönmez, S. T. (2016). CBS Tabanlı RUSLE Yöntemiyle Işıklı Gölü Havzasının Erozyon Risk Analizi. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 8(1), 1-21. Özşahin, E. (2023). Farklı Erozyon Tahmin Modellerine Göre Akarsu Sedimantasyon Miktarının Belirlenmesine Bir Örnek: Naip Barajı Havzası (Tekirdağ, Türkiye). Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi, (10), 1-19. Öztürk, A., & Özcan, A. U. (2021). Uzaktan algılama teknikleri kullanarak RUSLE-C faktör haritalarının oluşturulması: Kırıkkale/Sarıkızlı havzası. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 7(2), 143-151. https://doi.org/10.53516/ajfr.992673 Özvan, H., Arık, B., Şatır, O., & Bostan, P. (2022). Bendimahi alt havzası potansiyel erozyon riskinin CORINE ve ICONA modelleri kullanılarak haritalanması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(3), 389-404. Renard, K. G., Foster, G. R., Weesies, G. A., McCool, D. K., & Yoder, D. C. (1997). Predicting Soil Erosion by Water: A Guide to Conservation Planning with the Revised Universal Soil Loss Equation (RUSLE). USDA Agricultural Handbook. Tüfekçioğlu, M., & Yavuz, M. (2016). Yusufeli mikro havzasında (Artvin) yüzey erozyonu toprak kaybının tahmin edilmesi ve erozyon risk haritasının oluşturulması. Ustaoğlu, B., Ikiel, C., Atalay Dutucu, A., & Koç, D. E. (2021). Erosion Susceptibility Analysis in Datça and Bozburun Peninsulas, Turkey. Iranian Journal of Science and Technology, Transactions A: Science, 45(2), 557-570. Wischmeier, W. H., & Smith, D. D. (1978). Predicting Rainfall Erosion Losses: A Guide to Conservation Planning. USDA Handbook. Yeşilırmak, E., & Atatanır, L. (2021). Variations in Erosion Risk in Western Anatolia (Turkey): Modified Fournier Approach. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(1), 179-188. |
_250x60.jpg)
