|  e-ISSN: 2980-1141

Orjinal Araştırma Makalesi | Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 2023, Cil. 1(2) 133-163

 Doğal Afetlere Genel Bir Bakış: Gümüşhane İli Örneği

Filiz Köksal & Irem Cansu Yücel

ss. 133 - 163   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mdag.2023.556.4   |  Makale No: MANU-2305-11-0006.R1

Yayın tarihi: Haziran 12, 2023  |   Okunma Sayısı: 345  |  İndirilme Sayısı: 375


Özet

Doğal afetler ile ilgili küçük yaşlardan itibaren bireylerin eğitilmesi, afetlerin zararlarının en aza indirilmesinde son derece etkilidir, Bunun içindir ki tüm dünyada afet eğitimleri büyük önem kazanmıştır yada kazanmaktadır. Bu araştırma ile Gümüşhane, ilçelerinde ve köylerinde 1860-2020 yılları arasında yaşanan sel, heyelan, kaya düşmesi, çığ, deprem, kuraklık gibi doğal afetleri araştırıp inceleyerek ortaya çıkarmak, bu verilerden yararlanarak her bir doğal afet için il geneli doğal afet dağılım haritaları oluşturmak, özgün metinler yazarak scratch yazılım programında Karagöz Hacivat orta oyunları hazırlamak, bu oyunlarla çocuklarda afet eğitimi yapmak, farkındalık ve bilinçlendirme oluşturmak amaçlanmıştır. Çalışma ile ilgili olarak tezlerden, kitaplardan, makalelerden yararlanılmış, ilgili literatür taranmıştır. Arşivler araştırılıp, incelenmiştir. Saha incelemeleri  ve görüşmeler yapılmıştır.   Elde edilen verilerden, bulgulardan,  yararlanılarak Karagöz Hacivat  orta oyunu metinleri yazılmış ve scratch yazılım programında gerekli kodlar oluşturularak oyunlaştırılmıştır. Ayrıca afişler tasarlanmış, bulmacalar ve diğer oyunlar hazırlanmıştır. Her doğal afet için ayrı ayrı  il geneli  doğal afet dağılım haritaları oluşturulmuştur, afetlerin olduğu yerler işaretlenmiştir.  Elde edilen veriler ve veri sonuçları, oyunlar yörede ilgili birimlerle ve öğrencilerle paylaşılarak farkındalık yaratılmıştır. Bu verilerin, araştırma sonuçlarının toplumda afet bilinci oluşmasında, doğal afetlere hazırlık yılında gerekli önlemlerin alınmasında  etkili olduğu tespit edilmiştir. Afetlere hazırlıklı olunmasında, yörede risk haritalarının oluşturulmasında araştırma sonuçlarının yararlı olacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğal Afetler, Gümüşhane, Eğitim, Scratch, Farkındalık, Doğal Afet Haritaları


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Koksal, F. & Yucel, I.C. (2023).  Doğal Afetlere Genel Bir Bakış: Gümüşhane İli Örneği . Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 1(2), 133-163. doi: 10.29329/mdag.2023.556.4

Harvard
Koksal, F. and Yucel, I. (2023).  Doğal Afetlere Genel Bir Bakış: Gümüşhane İli Örneği . Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya, 1(2), pp. 133-163.

Chicago 16th edition
Koksal, Filiz and Irem Cansu Yucel (2023). " Doğal Afetlere Genel Bir Bakış: Gümüşhane İli Örneği ". Multidisipliner Yaklaşımlarla Coğrafya 1 (2):133-163. doi:10.29329/mdag.2023.556.4.

Kaynakça

    AFAD kurumsal.  Geliş tarihi  1 Ocak 2021, https://www.afad.gov.tr/afet-riskine-karsi-hep-birlikte-            merkezicerik .

    Aslan, T. (2016). Gümüşhane tarihi (il oluşunun 85. yılında gümüşhane tarihi ve ekonomisi             sempozyumu tarih        bildirileri 25- 26 Mayıs 2010. Editörler: B. Nazır, K. Saylan (Ed.), II.           Meşrutiyet Döneminde Gümüşhane Sancağı’nda Doğal Afetler 1908-1920  ( 288-300).         Gümüşhane      Üniversitesi Yayınları.

    Bayrak, T. , Ulukavak M.ve Açar S. (2010). Gümüşhane heyelanları. Harita Teknolojileri Elektronik        Dergisi, 2         (1), 1-12.

    1960-1980 arası Gümüşhane ve ilçeleri doğal afet raporları ve çizelgeleri. . İl Afet ve Acil Durum             Müdürlüğü       Arşivi, Gümüşhane.

    Değirmenci, Y. ve İlter, İ. ( 2013).  Coğrafya dersi öğretim programında doğal afetler. Marmara             Coğrafya                      Dergisi, 28, 276-303.

    Demir, A. ve  Aktaş, E. ( 2008). Gümüşhane sancağı’nda doğal afetler (1888-1910). Osmanlı Tarihi  Araştırma         ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), 24 (24), 21-54.              https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000544

    Demir, A. ( 2012). 1642 tarihli avarız defterine göre koğans kazası.  Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi,            11(2),   505-529.

    Demirtaş, M. (2004).  XVI yüzyılda meydana gelen tabii afetlerin İstanbul’un sosyal ve ekonomik             hayatına           etkilerine dair bazı misaller.  Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü          Dergisi, 4(2), 37-50.

    Ergünay, O. (2007). Türkiye’nin afet profil. TMMO Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı 5 -7  Aralık, 1-          14.

    Erler, M. Y. (2002). XIX yüzyıldaki bazı doğal afetler ve Osmanlı yönetimi.             https://tarihtarih.com/Syf=26Syz=326425

    Genç, F. N. (2007). Türkiye’de  doğal afetler ve doğal afetlerde risk yönetimi. Stratejik Araştırmalar     Dergisi,  5        (9), 201-227.

    Gökçe, N, Kaya, E. (2009). Coğrafya dersi eğitim programında küresel iklim değişikliği, Selçuk             Üniversitesi      Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 157-168.

    Gökçe, O.  (2008).  Afet olay ve zararlarının il ve ilçelere göre dağılımı.   Bayındırlık ve İskan             Bakanlığı                Afet İşleri Genel Müdürlüğü Afet Etüt ve Hasar Tespit Dairesi İmar             Planına Esas Jeoteknik Etüt ve Projeler Şubesi Proje Şefliği,             https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/3503/xfiles/93-     2014060215017-            afetler_il_ilce_final_27102008_3.pdf

    Gönüllü, A. R. (2010), Osmanlı devletinin son döneminde meydana gelen sel baskınları (1857- 1913).   Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,  28, 351-373.

    Gümüşhane,  ilçeleri, köyleri  doğal afet  etüt raporları. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Arşivi,             Gümüşhane.

    Gümüşhane haritalar   (eğim, bakı, yükselti,  akarsuya yakınlık…). İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü       Arşivi, Gümüşhane

    Gümüşhane ve çevresinde yağmur ve fırtına.  (Belge No: 030_10_00_00_118-823-11_1). Başbakanlık      Cumhuriyet Arşivi (BCA), Ankara.

    Gümüşhane taşkın, sel resimleri. DSİ İl Müdürlüğü Arşivi,  Gümüşhane.

    Gümüşhane-  Trabzon’da çığın can ve mal kaybı. (Belge No: 030_10_00_00_121_859_7_1;      

    030_10_00_00_121_859_7_2; 030_10_00_00_121_859_7_3; 030_10_00_00_121_859_7_4)             Başbakanlık      Cumhuriyet Arşivi (BCA), Ankara.

    Haçin, İ. (2014). 1939 Erzincan büyük depremi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30 (88), 37-69.       www.atam.gov.tr.

    İpek, N. (2019). Osmanlı’dan cumhuriyete gümüşhane’de göç.  History Studies, 11/2, 681-700.             https://doi.org/10.9737/hist.2019.735

    Kısa, G. ( 2018), Sosyal bilgiler öğretim programına uygun (4.5  ve 7. sınıflara) doğal afetler             konusunda etkinlik örnekleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi.

    Küçük, E., Kazan, B. & H. Akın (Ed.) (2016).  Erzincan depremi’nde sağlık hizmetleri ve Dr. Abdullah          Ahi Tuncer. Uluslararası Erzincan Sempozyumu Bildiriler 28 Eylül-01 Ekim, 333-342.

    Nişancı, A. ( 1991). Torul- Kütün  orta harşit vadi yöresi ve  heyelanları . Geçmişte ve Günümüzde             Gümüşhane Sempozyumu 13 -17 Haziran 1990,  245-257.

    Öner, E. (1991). Gümüşhane (Torul- Kürtün) çevresinde heyelan olayları.

    Özgen, N.,  Ünaldı, Ü.K., Bindak,R. (2011). Öğretmen adaylarının doğal afetler konusuna yönelik             “etkili öğrenme biçimlerinin belirlenmesi.  Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi          Dergisi, 12(4), 303-323. https://www.acarindex.com.

     

    Özkul, B., Karaman E. (2007). Doğal afetler için risk yönetimi. TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler          Kitabı, 251-260,  https://www.tmmob.org.tr.

    Öztürk, E.,  Şahinöz, T. ( 2018).  Afet ve acil durum kayıtlarında 50 yılın (1960-2010) analizi:             Gümüşhane örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 95-101.

    Şahin, M. S.& H.Akın (Ed.) (2016). 1939 Erzincan depremi’nin TBMM’deki yansımaları. Uluslararası     Erzincan Bildiriler 28 Eylül-01 Ekim 2016, I, 367-375.

    Saka, F., Gül, F., Oğuz,  Y., Şan,  M. ( 2015).  Sellerde risk yönetimi ve kentsel önlemler.  Doğal             Afetlerin Kentsel Altyapıya Etkileri 7. Kentsel Altyapı Sempozyumu, 639-647.

    San, Ö. (  19 Temmuz 1947). Sel destanı, Gümüşeli.

    Sefil, İ. (22 Kasım 1947). Bağlarbaşı meşesi,  Gümüşeli.

    Subaşı, Ö. ( 2015).   XI. yüzyılda Anadolu’da meydana gelen doğal afetler.  A.Ü. Türkiyat             Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED),  505.

    TDK ( 1988), Türkçe sözlük.  2.

    Tokat, Sivas’taki sel, İzmir’deki kasırga… (Belge No: 030_10_00_00_118-834-13_1). Başbakanlık      Cumhuriyet Arşivi (BCA), Ankara

    Tosun, M. D. (2017).  Osmanlıca arşiv belgelerinde Gümüşhane tarihte yaşananlar ve ayrıntıları  1695-   1928. II,  Rıhtım Dijital Matbaa.

    Varol, N. (2007). Doğal ve  teknolojik afetler konusunda  toplumun bilinçlendirilmesi ve  AFEM’İN        rolü, TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı.

    Yalçın, A.(2007). Heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesinde analitik hiyerarşi yönteminin ve             CBS’nin kullanımı. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22 (3) , 1-14.

    Yavuz, E.& H. Akın  (Ed.) (2016). 1939 Erzincan depremi ve etkileri, Uluslararası Erzincan             Sempozyumu Bildiriler 28 Eylül-01 Ekim .  I , 443-452.

    Zaman, M., Doğanay, S. (2011). Şehir coğrafyası açısından bir inceleme: Gümüşhane. Doğu Coğrafya          Dergisi. 6 (3) .